Fabrikanten zetten EU onder druk i.v.m. titaniumdioxide
Achtergrondinformatie
Het Comité voor risicobeoordeling (RAC) van ECHA heeft op 9 juni 2017 aangekondigd dat het concludeerde dat TiO2, een stof die veel wordt gebruikt in verven, bouwmaterialen en andere industriële en consumptiegoederen, voldoet aan de criteria om te worden geklasseerd als een vermoedelijke oorzaak van kanker via inademing, onder categorie 2.
Dit volgde op een Frans dossier dat kankeretikettering voor TiO2 aanraadde. De Franse toezichthouders voerden destijds aan dat de stof waarschijnlijk een kankerverwekkende stof van categorie 1B is, wat betekent dat het bekend is dat deze stof kanker bij de mens veroorzaakt. De Franse regelgevende instantie ANSES zocht in de hele EU naar een "geharmoniseerde indeling" voor de stof.
De aanbeveling van de RAC dat het in categorie 2 moet worden ingedeeld, betekent dat het lichaam gelooft dat TiO2 een vermoedelijk kankerverwekkend middel is en moet worden behandeld alsof het kanker veroorzaakt, maar stopt met het benoemen dat het “een bekende kankerverwekkende stof” is. Velen in de coatingindustrie zijn tegen de maatregel.
Wat is titaniumdioxide?
TiO2, een witte anorganische stof, komt van nature voor in verschillende soorten gesteente en mineraalzand en wordt al tientallen jaren in veel producten gebruikt. Het kan worden vervaardigd voor gebruik als pigment of als nanomateriaal.
De ultra-witte kleur, het hoge brekingsvermogen en UV-bestendigheid maken TiO2 enorm populair in zowel de industrie als de consumentensector en de stof wordt gebruikt in tientallen producten die mensen dagelijks gebruiken en zien. Naast verven, katalytische deklagen, plastics, papier, farmaceutische producten en zonnebrandcrèmes zijn er minder bekende toepassingen zoals verpakkingen, commerciële drukinkten, andere cosmetica, tandpasta’s en voedsel. Op de website van TDMA vindt u een compleet overzicht https://tdma.info/uses-of-titanium-dioxide/. In de coatingindustrie wordt TiO2 met name gebruikt als een wit pigment, in industriële en beschermende coatings en in architecturale verven. De ACA heeft herhaaldelijk bezorgdheid geuit dat alle verfproducten die de stof bevatten, als kankerverwekkend kunnen worden bestempeld volgens het classificatiesysteem van de EU.
Politieke acties
De American Coatings Association ACA heeft een verklaring afgelegd naar aanleiding van de aankondiging van de RAC in 2017 waarin wordt gesteld dat de aanbeveling ongegrond is. "Er is aanzienlijke bezorgdheid bij de industrie dat de basis voor het advies onjuist is en niet informeert over het risico voor de mens", aldus de verklaring. "Het is belangrijk om te bedenken dat de geprofileerde risico's niet toe te schrijven zijn aan geformuleerde producten, zoals verf, waarbij TiO2-stof in het mengsel is ingebed."
De Titanium Dioxide Manufacturers Association, die de TiO2-industrie vertegenwoordigt, heeft eerder ook een verklaring afgegeven waarin zij haar teleurstelling in de aanbeveling uitdrukt.
"Het wetenschappelijke bewijs is duidelijk: er zijn geen redenen om TiO2 door inademing als kankerverwekkend voor de mens te classificeren", zegt Robert Bird, voorzitter van de TDMA. "Ook zou classificatie niets doen om het beschermingsniveau van de menselijke gezondheid en het milieu te verhogen, wat het hele punt is van het etiketterings- en classificatiesysteem."
Het REACH-comité van de Europese Commissie kwam vorig jaar verschillende keren bijeen om de kwestie te bespreken, zonder tot een meerderheidsbesluit te komen, waardoor de beoordeling in het najaar 2019 bij de Commissie ligt. In september 2019 zei de Commissie na een hoorzitting met een deskundige dat zij ondanks de bezwaren waarschijnlijk zou doorgaan met de classificatie. In reactie daarop bracht de ACA een verklaring uit waarin ze zei bezorgd te zijn over "het potentiële precedent dat door een dergelijke beslissing wordt geschapen" en dat de basis voor het classificeren van TiO2 als een kankergevaar onterecht is.
Op 4 oktober besloot de Commissie om verder te gaan met de classificatie en het besluit is gepubliceerd in het EU Official Journal op 18 februari 2020:
Met de nieuwe verordening zijn titaniumdioxideproducten in poedervorm die 1% of meer van de stof bevatten met een aerodynamische diameter van 10 μm of minder vereist om een kankerwaarschuwing op het etiket te dragen. Voor andere vormen en mengsels suggereert de classificatie specifieke opmerkingen om de consument te informeren over voorzorgsmaatregelen die moeten worden genomen om het gevaar te minimaliseren.
Meerdere industriegroepen zijn hebben protest gevoerd, waaronder de Europese Federatie van de verf-, drukinkt- en kunstenaarskleurenindustrie (CEPE), die volgens European Coatings heeft verklaard dat: "de redenen achter het besluit van de EU-Commissie geen verband houden met de chemie van titaniumdioxide, maar dat de simpele aanwezigheid van stofdeeltjes in overmatige hoeveelheden in de longen, die chronische ontsteking van de longcellen bij ratten veroorzaken. ”
Wat nu?
In de aankondiging van de actie door de TDMA zei de groep dat ze werkte om 'een praktische en verdedigbare interpretatie van de classificatie te vinden om een zinvolle en consistente naleving mogelijk te maken'.
Het TDMA's interpretatiedocument is nu beschikbaar voor download door de leveranciers die TiO2 produceren, importeren of gebruiken en van producten die TiO2 bevatten. Het geeft de interpretatie weer van de reikwijdte en toepassing van de nieuwe classificatie om fabrikanten, importeurs en downstreamgebruikers te helpen deze classificatie zoveel mogelijk toe te passen. Gezien de onzekerheden die inherent zijn aan deze classificatie, kunnen er alternatieve interpretaties bestaan. Uiteindelijk is alleen het Hof van Justitie van de Europese Unie bevoegd om het Unierecht met gezag te interpreteren. De TDMA blijft het oneens met de classificatie van TiO2 omdat er geen betrouwbare, acceptabele of beschikbare gegevens zijn die suggereren dat TiO2 kanker veroorzaakt. Vandaar het verzoek tot nietigverklaring.
Inwerkingtreding
De classificatie zal naar verwachting op 18 september 2021 (18 maanden na EU publicatiedatum) in werking treden. Ondertussen zal een beslissing van het Gerecht naar verwachting drie jaar in beslag nemen - voorbij de datum in 2021.
In de tussentijd zullen TDMA en haar leden zich concentreren op het vinden van een manier om de verordening vanaf die datum te implementeren, ondanks de onzekerheden van de classificatie.
VOM raadt elke coater en leverancier van verf en poeders aan om zich te informeren over deze problematiek bij hun leveranciers/producenten om achtereenvolgens de vraag voor te leggen aan hun fabrikanten van TiO2.